Uiteraard spelen massamedia een belangrijke rol in de maatschappelijke
communicatie. Massamedia zijn voor vele mensen het venster op de wereld om hen
heen. Je kunt je dus ook wel voorstellen dat er een behoorlijk groot aantal van
deze theorieën en gedachten ontwikkeld zijn over hoe de media onze maatschappij
beïnvloeden. Veel mensen denken en geloven nog steeds dat de verkoop van
producten vanzelf gaat lopen als je een advertentie in een krant zet, of dat
wat je op televisie als waarheid wordt gepresenteerd, ook echt waar is. Door
communicatiewetenschappers is intussen allang duidelijk geworden dat de media
niet zo simpel werken als dat sommige mensen denken. Daarom heb ik een aantal
theorieën van deze theorieën hieronder op een rijtje gezet, daarin ziet u de
verschillende theorieën (gedachten) met daarbij een toelichting en voorbeeld.
- One-step-flow-theorie (ook wel injectienaaldtheorie,
magic bullet-theorie of transportbandtheorie genoemd)Deze theorie is ontstaan in de jaren twintig
van de vorige eeuw. Het hoofdidee van deze theorie was, dat de massamedia (de
kranten) in slechts één grote stap grote invloed uitoefenen op de individuele
lezer. De theorie zegt dat de krant de macht heeft om het denken van de lezer
te beïnvloeden en daarbij dus ook zijn gedrag. Als er bijvoorbeeld in de krant
zal staan dat er één politieke partij de beste is, zal de lezer, volgens deze
theorie, overtuigd worden en op de desbetreffende partij stemmen. Bij deze
theorie wordt de media gezien als een injectienaald die het publiek druppeltje
voor druppeltje met bepaalde ideeën volspuit. Volgens de theorie zou het
publiek de boodschap geheel overnemen.Dit is vooral een theorie van vroeger, deze theorie in de tijd van nu is
volkomen onwerkelijk. Vroeger werden de radio en de televisie namelijk
vergeleken met grote injectienaalden die mensen volspoten met stoffen die
meestal niet gewenst waren. Mensen zijn gevoelig en kwetsbaar als het gaat om
beïnvloeding van media. De media legt de nadruk op lange termijn. Dit kan je je
bedenken als het gaat om amusement en informatie. Elke dag worden we
geconfronteerd met informatie en er druppelt als het ware elke keer een klein
beetje vloeistof in ons lichaam. Er zal niet meteen sprake zijn van misleiding
of manipulatie, maar van voortdurend bepaalde visies op de werkelijkheid te
zien of te horen krijgen.Als je steeds bepaalde berichten ziet of
steeds vaker met geweld geconfronteerd wordt, gaan mensen vaak geloven dat dat
de waarheid is. Een goed voorbeeld zijn de roddelbladen. Iedereen gelooft dat
de roddels waarheden zijn, terwijl dit meestal stomweg roddels zijn en er niets
van de roddels waar is.
- AgendasettingtheorieDeze theorie houdt in dat de macht van de
media ligt in de selectie van de onderwerpen waarover bericht wordt. De
aandacht die de journalistiek aan bepaalde onderwerpen geeft, bepaalt onze
perceptie van wat de belangrijkste onderwerpen zijn. Daarbij zijn de begrippen ‘priming’
en ‘framing’ belangrijk. Met de mediapriming wordt bedoeld dat de media de
beoordelingsmaatstaven van het publiek bepalen. Word er veel nadruk op bepaalde
issues gelegd, dan is dat de oorzaak dat er meer over die issues wordt
nagedacht.
Framing is de wijze waarop journalisten hun
onderwerpen selecteren en vormgeven. Het frame dat journalisten in het nieuws
presenteren, is hun kijk op het onderwerp. Door frames kan de presentatie van
complexe onderwerpen vereenvoudigd worden. Het mediaframa kan vervolgens
bepalen vanuit welk perspectief het publiek het onderwerp gaat bekijken. Een
voorbeeld van agendasettingtheorie: Stel je voor, als enkele televisiezenders
en kranten veel aandacht besteden aan criminaliteit, dan gaan veel mensen
denken dat zij niet meer veilig over straat kunnen.
- Zwijgspiraal
De zwijgspiraaltheorie is een theorie die
zich afzet tegen het kijken naar de actuele werkelijkheid vanuit een bepaald
standpunt of orientatie. Door de verschillende stappen binnen het
communicatieproces zal de informatie uit de media iedereen bereiken. De invloed
van de media speelt, zoals we weten, een enorm grote rol. Iedereen heeft
zijn/haar eigen mening, maar zodra meningen afwijken van anderen, worden deze
naar beneden gehaald. Dit zal leiden in een zwijgspiraal.
Ik vind dat de theorie van de zwijgspiraal nog steeds goed te zien is. Vele
mensen zijn bang om hun eigen mening te geven zodra deze afwijkt van anderen.
Ik maak het zelf ook nog wel vaak mee, vroeger durfde ik ook niet goed mijn
mening te geven, omdat het soms afweek van andere meningen. Maar tegenwoordig
geef ik gewoon mijn eigen mening. Ik kan me wel goed voorstellen dat veel
mensen het nog steeds moeilijk vinden voor hun eigen mening uit te komen, omdat
het soms gewoon niet geaccepteerd wordt door anderen.
